GÖRME ENGELLİLERİN EĞİTİMİ

Görme engelli çocuklar, bazen engellerinden dolayı bazen de toplumun anlayışsız tavırlarından dolayı engellerini daha fazla hissedebilmekte ve olumsuz yönde etkilenmektedirler. Görme engellilerin yaşadığı bu olumsuz duyguları en aza indirgeyebilmek ve bu duygularla baş edebilme becerisini kazandırabilmek için, görme engelli çocukların küçük yaştan itibaren eğitime alınmaları, bu çocukların gelişimleri açısından önemlidir.

Günümüzde, özel eğitim okullarında görme yetersizliği olan bireylere okul öncesi ve ilköğretim düzeyinde eğitim hizmetleri sunulmaktadır. Görme engelliler ilköğretim okulları Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğüne bağlı olup, ilk kısmında beş yıl, ikinci kısmında üç yıl süre ile eğitim verilmektedir.

Ülkemizde görme engeli çocuklar ilköğretim kademesindeki öğrenimlerini görme engelliler için açılmış olan gündüzlü ve yatılı özel eğitim okullarında sürdürmektedirler. İlköğretim düzeyindeki görme engelliler okullarının tamamı yatılı eğitim vermektedir. Ancak bu okullara gündüzlü öğrenciler de devam edebilmektedirler. Bu okullarda öğrenimini tamamlayan görme engelli öğrenciler, görenlerin devam ettiği orta öğretim kurumlarında öğrenimlerini sürdürebilmektedir. Orta öğretim eğitiminden sonra, üniversite sınavlarında başarı gösteren görme engelli öğrenciler de yüksek öğretimlerine devam edebilmektedirler.

 Normal gelişim gösteren çocukların takip ettikleri ilköğretim programı görme engelli çocuklar için genelde uygun olmakla birlikte, program ve öğretim süreçlerinde uyarlamalar yapılmasına gereksinim duyulmaktadır. Görme engelli bireylerin eğitimleri; program, personel, eğitim ortamları ve araç-gereç yönünden genel eğitime devam eden öğrencilerden farklılıklar göstermektedir. Görme engelli öğrencilerin, derslerdeki hedef davranışları gerçekleştirebilmeleri için, dersin içeriğinde değişiklik yapılmasından ziyade, öğretim yöntemi ve araç gereçleri kapsayan öğretim süreçlerinde değişikliklerin yapılması gerekmektedir. 

 Öğretim sürecinde yapılması gerekli değişiklerden başlıcaları; Braille-Kabarma yazı kullanılması, büyük puntolu yazılar ve işitmeye dayalı öğretim materyallerinin oluşturulmasıdır. Bağımsız hareket ve günlük yaşam becerilerinin öğretimi de okul programlarına katılması gerekli dersler arasındadır.

GÖRME ENGELLİLER İÇİN EĞİTİM ORTAMLARI

Okul öncesi dönem eğitiminde, görme engelli çocuklar için sistematik bir eğitim etkinliği ülkemizde bulunmamaktadır. Görme engelli çocuklar okul çağı dönemine geldiklerinde sistematik eğitim etkinliklerinden yararlanabilmektedirler. Görme yetersizliğinden etkilenmiş çocuklar; yatılı görme engelliler okulları, özel sınıflar ve birlikte eğitim ortamlarında eğitim almaktadırlar.

YATILI GÖRME ENGELLİLER OKULLARI

 Görme Engelliler Okulları Yatılı görme engelliler okullarına kör tanısı almış olan çocuklar kabul edilmektedir. Okulun müfredatını, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan “Körler İlkokulu Öğretim Müfredatı” oluşturmaktadır. Müfredatın içerisinde bulunan Türkçe, Hayat Bilgisi, Matematik derslerinin içerikleri ve hedefleri, okulun programına paraleldir. Ancak genel okul müfredatına ek olarak, programda beden eğitimi, bağımsız hareket, modelaj ve iş dersleri de yer almaktadır. Görme engelliler okullarında, çocukların duyu kanalları, görme kalıntıları dikkate alınmaksızın dokunmaya ve işitmeye dayalı eğitim verilmektedir.

 ÖZEL SINIFLAR

 Görme engelli çocuklar için, iki tür özel sınıf uygulaması bulunmaktadır. Bunlardan ilki, normal okulların içerisinde görme yetersizliği bulunan çocukların devam ettiği özel sınıflardır. İkincisi ise, az gören olarak tanılanan çocukların devam ettiği özel sınıflardır. Az gören sınıflarında öğrencinin tercih ettiği duyu kanallarına göre eğitim verilmektedir.

BİRLİKTE EĞİTİM ORTAMLARI

Görme engelli çocukların, normal gelişim gösteren akranlarıyla birlikte aynı sınıfta ve okulda eğitim almalarıdır. Ancak bu eğitim ortamlarında, sistemli bir uygulama olmadığı için bu çocukların eğitim ihtiyaçlarının saptanması, çocuklara özel müfredatın hazırlanması, öğretmenlere ekstra desteğin sağlanabilmesi mümkün olamamaktadır.


KAYNAK: ÖZEL EĞİTİM-1 Arş. Gör. Cem ASLAN